تغذیه در ماه مبارک رمضان از اهمیت زیادی برخوردار بوده و طب سنتی نیز توصیههایی در این خصوص دارد، با رعایت تدابیر طب سنتی میتوان از شدت تشنگی و گرسنگی در طول روز کاست و با روزهداری به سلامتی رسید.
دکتر «سید مصطفی اعرج خدایی»، متخصص طب سنتی ایرانی در گفتوگو با ایسنا، با اشاره به فواید روزهداری از دیدگاه طب سنتی اظهار کرد: روزهداری به عنوان یک تکلیف عبادی برای مسلمانان دارای فواید زیادی برای افزایش سطح سلامتی و پیشگیری از ابتلا به بیماریها است، اگر روزهداری را به معنای کاهش کالری دریافتی و کاهش دریافت غذا در نظر بگیریم، میتوان خواصی همچون خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد التهاب بودن و پاکسازی بدن را برای روزهداری در نظر گرفت.
وی در ادامه با اشاره به تغییر سبک زندگی و کاهش فعالیت فیزیکی و افزایش حجم غذا افزود: در طب سنتی، برخی رژیمها و تدابیر خاصی برای بیمارانی که دچار امتلاء هستند، در نظر گرفته شده است، امتلا به معنای افزایش اخلاط در بدن است که سبب ضعف و بیحالی ، ضعف بنیه و بروز مشکل در عملکرد ارگانهای اصلی بدن میشود، در طب جدید مواردی مانند افزایش چربی خون، دیابت و فشار خون را میتوان با امتلاء توجیه کرد، یکی از توصیههای عمومی طب سنتی در افراد دارای امتلا، کاهش حجم غذا یا «تقلیلالغذا» است.
وی تصریح کرد: تغییر در تعادل اخلاط در بدن بهعلت روزهداری، بسته به مزاج افراد، متفاوت بوده و این ادعا که روزه در تمام افراد موجب افزایش صفرا در بدن میشود، چندان علمی نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در ادامه با اشاره به تدابیر کلی طب سنتی در ماه مبارک رمضان گفت: با توجه کردن به برخی نکات، میتوان از فواید روزهداری بهرهمند شد و به افزایش سلامت بدن با روزه کمک کرد، پرخوری نکردن در فاصلهی افطار تا سحری و با آرامش غذا خوردن هنگام افطار باید مورد توجه قرار گیرد، بهتر است روزه را با آب ولرم، شیر نیمه گرم و خرما باز کرد تا بدن از اخلاط ناصالح پاک شده و حرات از دست رفته بدن، تعدیل شود، افطار کردن با این روش، معده را برای صرف غذای اصلی آماده میکند.
غذای اصلی را در وعدهی سحری میل کنید
وی افزود: بهتر است بین افطار و خوردن غذا فاصله دهیم، توصیه میشود غذای اصلی، در وعدهی سحر خورده شود نه در افطار، چرا که با میل یک وعده غذا بعد از افطار و خوردن تنقلات، حجم غذا زیاد شده و اشتهای کافی برای خوردن غذا در وعدهی سحر نخواهیم داشت و ممکن است در طول روز دچار ضعف شویم.
وی اظهار کرد: بهتر است افطار کردن با وعدههای سبک و غذاهای لطیف مانند آش و سوپهای ساده و سهلالهضم آغاز شده و از خوردن غذاهای غلیظ مانند آش رشته، ماکارونی، کله پاچه، پیتزا، لازانیا، قارچ، چای پررنگ و انواع نوشابهها که موجب تضعیف سیستم گوارش میشوند، خودداری شود.
تخم شربتی، خاک شیر و تخم خرفه عطش را کم میکنند
اعرج خدایی با اشاره به آداب آب خوردن بر سر سفره افطار عنوان کرد: بازکردن روزه با آب سرد به شدت مضر بوده و باعث تضعیف عملکرد معده و سیستم گوارش میشود، ممکن است فرد روزهدار به دلیل تشنه بودن طولانی مدت در طول روز، بخواهد بلافاصله آب بخورد، توصیه میشود آب را کم کم و جرعه جرعه و ترجیحا با فاصله از غذا بنوشند، از نوشیدنیهایی مناسب برای رفع عطش و تامین آب بدن، می توان به تخم شربتی، خاک شیر و تخم خرفه با دوغ اشاره کرد.
وی خاطرنشان کرد: روزهداران میتوانند یک الی دو ساعت قبل از خواب، دو الی سه قاشق غذاخوری خاک شیر را با یک لیتر آب مخلوط کرده و در وعده سحری استفاده کنند، همچنین میتوان تخم خرفه را با دوغ مخلوط و سپس از آن جدا کرد و پس از خشک شدن، این کار را مجددا تکرار کرده و نهایتا پس از دو الی سه بار، آن را با دوغ میل کرد.
ماءالشعیر طبی راهی برای مقابله با تشنگی در ماه رمضان
وی در ادامه، ماءالشعیر طبی را راهی برای مقابله با تشنگی در ماه رمضان دانست و عنوان کرد: کاهش شدت تشنگی و رطوبت بخشی خوب و برطرف کردن ضعف بدن از جمله فواید ماءالشعیر طبی است که در طرز تهیه آن، نسبت 14 به یک رعایت میشود، به طوری که یک لیوان جوی پوست کنده شده و پرک نشده را با 14 لیوان آب مخلوط کرده حدود 50 الی 60 دقیقه بر روی گاز گذاشته و تا جایی که جوها تا حدودی وا رفته و شکافته شوند، میجوشانیم، آب غلیظ آن را با صافی صاف کرده و با نگهداری در یخچال میتوانیم به دفعات از آن استفاده کنیم، کسانی که سیستم گوارششان با خوردن این ماءالشعیر، دچار ضعف میشود، میتوانند آن را با عسل میل کنند.
مخلوط عرق کاسنی و عرق شاهتره
این متخصص طب سنتی ایرانی خاطرنشان کرد: خوردن این دو عرق گیاهی نیز در فاصله افطار تا سحر میتواند تشنگی و عطش را برطرف کند.
میان وعدهها در ماه رمضان
وی در ادامه با تأکید بر ضرورت خودداری از مصرف تنقلاتی مانند چیپس، کیک، تنقلات آماده و بیسکوییت به عنوان میان وعده گفت: مخلوط کاهو و شیرهی انگور، سکنجبین و کاهو یا فالوه سیب به عنوان میان وعده، علاوه بر قوت بخش بودن، رطوبت را نیز تامین کرده و میتواند تشنگی را کاهش دهد. دم کرده بابونه نیز میتواند به کسانی که از سوزش معده دارند، کمک کند.
وی خاطرنشان کرد: افراد باید مزاج خودشان را شناخته و بسته به آن عمل کنند، جویدن غذا و نحوه ی خوردن نیز در این میان تاثیر داشته و موارد ذکر شده یک سری اصول و تدابیر کلی هستند که همهی مزاجها میتوانند، از آن پیروی کنند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ برای درمان بسیاری از مشکلات مانند اضافه وزن، دیابت، بیخوابی سالمندان، کهیر، خستگی، افسردگی و . در طب سنتی توصیههای آمده است که بسیار کارگشاست؛ با ما همراه باشید.
1- رفع بیخوابی سالمندان
سالاد تهیه شده از کاهو، یک قاشق روغن زیتون و کمی دارچین، میخک و هل درمانی مناسبی برای کمک به بهبود بیخوابی سالمندان است.
2- درمان چاقی
از های درمانی مناسب برای کاهش وزن، خوردن ماست مُهزل بدون نان است به این ترتیب که 200 گرم ماست با یک قاشق غذاخوریزیره سیاه مخلوط و خورده شود.
3- درمان موضعی کهیر
از های درمانی مناسب برای درمان موضعی کهیر، ترکیبی از گلاب و سرکه با نسبت 3 به 2 است که بهصورت موضعی روی نواحی مبتلا به کهیر اسپری شود.
4- کمبود ویتامین ب 6
مداومت در خوردن تخم کتان بهصورت خام به دلیل دارا بودن اجزایی با خاصیت "آنتاگونیستی" در ارتباط با ویتامین "B6" میتواند علائم کاهش این ویتامین را ظاهر سازد. پس در مصرف آن زیاده روی نکنید.
5- بهبود آفت دهان
از توصیههای ساده و مؤثر برای بهبود آفت دهان، مضمضه کردن (در فضای دهان چرخاندن) رب انار است.
6- کاهش خستگی ناشی از فعالیت بدنی
مطالعات نشان داده که مصرف آب انار در بهبود جریان خون و کاهش میزان خستگی ناشی از فعالیتهای بدنی نقش مؤثری دارد.
7- رفع استرس
اسانس گل محمدی اثر محرک بر مغز دارد و سبب ایجاد آرامش مطلوبی در انسان میشود همچنین در مطالعات بالینی اثر آن در رفع افسردگی مشخص شده است.
8- کاهش سرعت پوسیدگی دندانها
جوشانده سماق از ترکیبات مورد استفاده در طب ایرانی برای حفظ سلامت لثه و دندان است که اثر آن بر کاهش رشد باکتریهای مخرب دندان است.
9- کاهش درد مفاصل
مواد مؤثره موجود در گیاه زنجبیل اثرات ضدالتهابی، آنتی اکسیدان و تببر دارند لذا این گیاه در درمان بسیاری از بیماریهای التهابی قابل استفاده است، زنجبیل از گیاهانی است که میتوان برای تسکین دردهای مفصلی از آن استفاده کرد و یک درمانی خوب در بیماریهای مفصلی سرد است.
10- کاهش دردهای رحمی
یکی از های غذایی برای بانوان مبتلا به دردهای رحمی مصرف زرده تخم مرغ عسلی مخلوط شده با دارچین است. دارچین خوب، دارچینی است که تندبو، شیرین مزه اما همراه با تندی طعم، سرخ رنگ، دارای قلمهای باریک و بلند و نازک و در هم پیچیده باشد.
11- رفع افسردگی
نوشیدن شربتی از شیره انگور با اندکی زعفران از های مناسب برای افراد درگیر هموغم و کسانی است که از غضب شدید رنج میبرند، شیره انگور حاوی ویتامینهای A، B، C و املاحی چون آهن، منیزیم، فسفر و مقداری کلسیم است.
12- رفع سوءهاضمه
مربای هویجی که با عسل تهیه شده یک ترکیب مناسب برای تقویت احشا و قوای هاضمه است، لوتئولین موجود در هویج نیز یک ترکیب مناسب برای حفظ کولون از سرطان است.
13- بهبود دیابت
بابونه از گیاهانی است که به دلیل خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی خود، برای بیماران دیابتی بهعنوان یک جایگزین مناسب برای چای قابل توصیه است.
14- رفع بیاختیاری ادرار
مصرف مویز همراه پسته و بادام از های درمانی مناسب برای بیماران مبتلا به کبد چرب است؛ مویز از خوراکیهای بسیار مقوی است که برای گرم کردن کلیهها اثر بسیار خوبی دارد و در بیاختیاری ادراری ناشی از سردی کلیهها قابل توصیه است.
15- بهبود التهاب پوست
جوشانده بابونه از ترکیباتی است که اثرات مفید آن در بهبود علائم بیماران مبتلا به درماتیت آتوپیک در مطالعات نشان داده شده است.
16- کاهش چربی موی سر
شستن موها با ترکیب آبغوره و روغن زیتون در کاهش چربی موهای سر مفید است اما در این عارضه نباید از اصلاح مزاج معده و سر با داروهای مناسب غافل شد.
17- رفع سردرد ناشی از گرسنگی
استفاده از میوه "به" در غذای بیمارانی که در زمان گرسنگی دچار سردرد میشوند بهمرور زمان، تکرار و شدت سردرد آنها را کاهش خواهد داد.
بیشتر بخوانید: درمان دیابت از دیدگاه طب سنتی
18- کمک به درمان سرطان سینه
مطالعات نشان داده که سماق میتواند رشد و متاستاز سلولهای سرطان سینه را محدود و مرگ آنها را تسریع کند.
19 - درمان بیخوابی مزمن
مطالعات همچنین نشان داده است که روغن بنفشه در پایه روغن بادام، در درمان بیماران مبتلا به بیخوابی مزمن اثر قابل توجهی دارد.
20- درمان یبوست
استفاده از انجیر خشک آغشته به شربت عسل پیش از غذا، خوردن سیب بعد از غذا، مصرف ناشتای یک قاشق سوپ خوری خاکشیر با یک تکه نبات در یک لیوان آب گرم، استفاده از نعنا یا ریحان همراه غذا و خودداری از پس زدن رفلکسهای دفعی، ماساژ شکم در جهت عقربههای ساعت با روغن بادام شیرین و ورزش کردن راهکارهای مناسب برای درمان یبوست هستند.
منبع: تبیان
یکی از دغدغههای مهم بسیاری از بیماران و نیز دوستداران طب سنتی، دانستن مسکنهای گیاهی و گیاهان جایگزین مسکنهای شیمیایی برای کاهش دردها و آلام جسمی و روحی است.
امروزه مصرف های مسکن شیمیایی بهدلیل سرعت عملی که در کاهش درد دارند، توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است؛ فارغ از آسیبها و عوارضی که ممکن است در صورت مصرف بیدلیل و عدم توجه به اینکه کدام مسکن برای کدام درد قدرت تسکیندهندگی بیشتری دارد، روز به روز به تعداد مصرفی این ها توسط افراد افزوده میشود.
با وجود اینکه این روزها مصرف های مسکن برای کاهش دردهای مزمن افزایش قابل توجهی پیدا کرده اما این داروها گاهی اعتیادآور هستند و معمولاً مصرف زیاد آنها عوارض جانبی متفاوتی برای فرد بهدنبال خواهد داشت.
بسیاری از مسکنهای گیاهی، گیاهانی هستند که همیشه در دسترس بوده و بهراحتی قابل استفاده و مصرف هستند اما بسیاری از مردم، از خواص شگفتانگیزشان بیاطلاع هستند؛ بدون شک اگر مردم از فواید این گیاهان و ادویهجات مطلع باشند، هیچوقت بهسراغ مسکنهای شیمیایی نمیروند.
طبیب و حکیم بزرگ ایرانزمین، ابوبکر محمدبن زکریای رازی (رضی الله عنه) میفرماید "طبیب حاذق کسی است که بیمار را با آنچه که در دسترسش دارد درمان کند". خوشبختانه بسیاری از مسکنهای گیاهی بهعنوان ادویه غذایی در دسترس همگان است که با اطلاع از نحوه مصرف آنها میتوان عامل و عوامل ایجادکننده درد را بدون هیچگونه عوارض جانبی و Side Effect از بین برد.
از جمله این داروها که لازم است همگان بهعنوان اقلام دارویی در جعبه داروخانه منزل خود داشته باشند، میتوان به مواردی از جمله: فلفل قرمز، فلفل سیاه، گل میخک، سیر، زنجبیل، برگ گیاه خرگوشک، روغن بادام تلخ، عطر مشک کاملاً طبیعی، زردچوبه، فلفل سیاه و سفید، ریشه گیاه بید، بذرالبنج یا تاتوره، عرق نعناع، بومادران، بابونه، هندوانه ابوجهل، کندر، عنبر نساء و روغن سیاهدانه را نام برد.
ــ هوفاریقون در درمان افسردگیهای خفیف خصوصاً در افراد مسن توأم با اختلالات اضطرابی، مؤثر بوده و از پیشرفت آن جلوگیری میکند.
ــ نعناع میتواند در شل شدن عضلات صاف دستگاه گوارش، کاهش گاز داخل رودهها، افزایش صفرا "کاهش ترشح اسید معده" و نهایتاً اثر ضداسپاسم در اختلالات عضلانی ــ عصبی نقش مؤثری ایفا کند.
ــ دمنوش ریشه زردچوبه دارای خاصیت ضدالتهابی بسیار خوب و قوی است و میتواند جایگزین آسپیرین، دیکلوفناک و حتی ایبوپروفن باشد.
ــ دمنوش ریزوم گیاه زنجبیل یا دمنوش گل بومادران در درمان دردهایی همچون دردهای گوارشی، دردهای قاعدگی بانوان بهتر از مفنامیک اسید بهعنوان مسکن گیاهی ظاهر میشود.
ــ برای تسکین درد گوش، حبه سیری را گرم کرده و در مجرای گوش قرار دهید که در درمان مجرب است و برای درمان وزوز گوش با قطرهچکان، 3 قطره روغن بادام تلخ در هر گوش چکانده شود.
ــ برای تسکین درد دندانها، فلفل قرمز را خشک و پودر کرده مقدار نصف قاشق چایخوری پودر را در یک لیوان آب جوش حل کنید، سپس یک قاشق غذاخوری از این محلول را با آب جوش رقیق کرده بنوشید که در درمان مجرب است.
ــ برای تسکین سردردهای سینوزیتی، روغن کنجد را به پیشانی و ملاج ماساژ دهید و دود برگ گیاه خرگوشک یا دود کندر یا دود عنبرنساء را روزانه یک بار بهمدت 3 هفته استنشاق کنید.
ــ برای تسکین دردهای استخوانی و نیز دردهای مفصلی، مقداری از زاج سفید را پودر کرده سپس همراه با روغن زیتون کهنه مخلوط کنید و مواضع درد را ماساژ دهید.
ــ برای تسکین دردهای عضلانی بهجای مصرف ایبوپروفن یا دیکلوفناک و پیروکسیکام، مقداری مشک آهوی ختن را با کمی گلاب و روغن سیاهدانه مخلوط کرده و مواضع درد را ماساژ دهید که در درمان مجرب است.
ــ برای تسکین دردهای استخوانی و عضلانی در بیمارانی که قصد ترک اعتیاد دارند، بهترین مسکن گیاهی ضددرد جایگزین متادون، دمنوش بذر گیاه بذرالبنج یا تاتوره یا دمنوش گلبرگهای شقایق نعمانی است.
ــ بهترین مسکن گیاهی ضددردهای قلبی که میتوان بهجای آسپیرین در بیماران قلبی استفاده کرد، ریشه گیاه بید است؛ ریشه این گیاه بهمراتب بهتر از آسپیرین عمل میکند و اصلاً قابل مقایسه با آسپرین نیست؛ این بیماران لازم است صبح ناشتا هر روز یک تا 3 حبه سیر میل کنند.
حمزه سام دلیری؛ عضو انجمن علمی طب سنتی ایران
درباره این سایت